Terugblik Congres Handhaving en Gedrag

Hoe belangrijk is je communicatiestijl als handhaver? En welke regels gelden er eigenlijk voor influencers op sociale media? Dit en meer kwam 23 november 2023 aan bod tijdens het Handhaving en Gedrag congres in Theater Flint in Amersfoort. Ruim 250 deelnemers kwamen samen om de laatste wetenschappelijke inzichten op het gebied van toezicht en handhaving te delen. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veilgheidheid (het CCV) blikt terug op een enerverende dag!

Complex gedrag in kaart gebracht

Dat menselijk gedrag ingewikkeld en complex is, duidde keynote spreker Benjamin van Rooij aan in zijn aftrap van het congres. Dagvoorzitter Linda van den Bos praatte de dag soepel aan elkaar en ging op het podium in gesprek met de onderzoekers die binnen het programma Handhaving en Gedrag onderzoek hebben uitgevoerd.

Het brein en menselijk gedrag

Josi Driessen verhelderde wat er vanuit het brein gebeurt wanneer mensen minder controle over hun eigen gedrag ervaren bij het naleven van regels. Ze voelen ze zich minder verantwoordelijk voor de uitkomsten van hun gedrag. De communicatiestijl van een handhaver en op welke manier regels worden gepresenteerd, zijn hierbij van invloed.

Verduurzaming logistieke keten

Daarna was onderzoeker Ingrid Koning aan de beurt. Zij onderzocht wat er op het gebied van verduurzaming in de logistieke keten gebeurt. Conclusie: nog barweinig. Bedrijven zijn vooral bezig met hun eigen duurzaamheid en niet met de keten als zodanig. Recht en regelgeving zijn knoppen waar de overheid onder andere aan kan draaien om de logistieke keten te motiveren en meer te verduurzamen. “It’s a wicked problem”, aldus Koning: de overheid mag zichzelf meer als regisseur zien om partijen samen te brengen.

Na de koffiepauze volgde het derde onderzoek van de dag. Margje Camps en Catalina Goanta doken in het onderwerp van kind en familie-influencers op sociale media . Welke regels zijn daar eigenlijk? Vergeleken met traditionele media, zoals theater en tv, is er op social media namelijk vrij spel. Er bestaat geen limiet aan het aantal minuten per dag dat een kind ingezet mag worden in video’s bijvoorbeeld. Zo worden kinderen van de geboorte tot volwassenheid online gevolgd. Is dat schadelijk voor de toekomst van dat kind en hoe? Sociale media is momenteel een grijs gebied, waar het noodzakelijk is dat er regelgeving en handhaving komt.

Milieucriminelen: wie zijn dat?

In het vierde onderzoek sprak Victor van der Geest over milieucriminelen: wie zijn de individuele daders achter milieudelicten, zoals mestfraude? In zijn onderzoek kwam naar voren dat er een diversiteit is in het soort personen dat deze delicten pleegt. Milieudaders plegen ook veel verschillende soorten delicten, niet alleen milieu, maar ook daarbuiten. Een dadergerichte aanpak is waar Van der Geest dan ook voor pleit bij het aanpakken van deze milieudelicten.

Na de lunch waren er zeven nieuwe onderzoeksvoorstellen die hun ideeën pitchten bij de deelnemers van het congres. Hieruit worden er vier door een vakjury uitgekozen om in 2024-2025 in het programma op te nemen. Welke dat zijn worden aan het begin 2024 bekendgemaakt. Deze onderzoeken worden begeleid door een begeleidingscommissie vanuit de verschillende toezichtspartijen binnen het programma.

Programma Handhaving en Gedrag

Handhaving en Gedrag is een interdepartementaal samenwerkingsprogramma en is opdrachtgever voor gedragswetenschappelijk onderzoek relevant voor handhaving en naleving van regelgeving. Het programma bouwt aan wetenschappelijke kennis over mechanismen die ten grondslag liggen aan naleving of overtreding van regelgeving en de wijze waarop de overheid dit gedrag kan beïnvloeden.

Bekijk hier de inhoud van de vier onderzoeken die gepresenteerd werden op het congres.